Dear Reader,
Since my computer is outof order I am unable to add the next post for the week ending on 31st March. I will post he same in next week.
Regards


Added new post for Abhanga a week of Sant Tukarama. blogaddress :http:// tukaramasteachings.blogsopt.com Contact mail address is rgphadke@gmail.com

Print this Article

 29th post तुज वर्णी ऐसा तुजविण नाही। for Abhanga a week of Sant Tukarama. date 23rs March 13.
  blogaddress :http:// tukaramasteachings.blogsopt.com 
Contact mail address is rgphadke@gmail.com

29^th Abhanga( No 338) date 23^rd March 2013.

The Marathi Version is given after the English version .

तुज वर्णी ऐसा तुजविण नाही। दुजा कोणी तीही त्रिभुवनिं॥ १॥

सहस्रमुखे शेष सिणला बापुडा । चिरलिया धडा जिव्हा त्याच्या॥ २॥

अव्यक्ता अल्क्षा अपारा आनंदा । निर्गुणा सच्चिदानंदा नारायणा ॥ ३॥

रूप नाम घेसी आपुल्या स्वईच्छा । होसी भाव तैसा त्याकारणें॥४॥

तुका म्हणें जरी दाविसी आपणा। तरीच नारायणा कळॊं येसी ॥ ५ ॥

Verbatim Meaning:-

O' Imperceptible, Invisible, Unlimited in Attributes, Blissful, Continuously existent, conscious and Blissful, and Attribute-less Narayana! Nobody can describe how actually you are. Only you can do that.|| 1 & 3||

The Thousand headed Sheshnaga even can not describe you. His tongues got divided in two when he tried to describe you. But he could not succeed.|| 2||

Whenever you wills , then only you take the form with name and shapes and show the attribute according to the form you assume || 4|

Tukaa says that O'Narayana only when you will, then only your disciple knows you.|| 5||

Background Information to understand the meaning of Abhanga:-

In case a person get the Darshan of God, How will He appear to such a person ? An answer has been provided for this kind of question in this Abhanga. Besides this, Sant Tukaram Maharaj has described a few important Attributes of God in the same abhanga.

He also has told when God will be realized for the Disciple at the end.

Meaning of the Abhanga:-

In the first post of the Abhanga a week , we have seen that the God is described using three words. Omniscient, Omnipresent and Omnipotent. We also have seen the infinite nature of our visual world .The creator of all this; whom we address as God is not visible to our mortal eyes or senses. To experience Him ,one has to have the true knowledge .( Through the eyes of knowledge only) .

Arjuna had such capability and that is why Arjuna had VishvarUpa darshan of the Lord.

For this reason He is addressed as Imperceptible. He cannot be seen by doing meditation and that is why He is called Invisible.

He has transcended all the universe but we can not still know Him . This is the reason He is called Unlimited in Attributes

Further it is impossible to describe the attributes of the God. Therefore he is addressed as “One without any attributes” All the Attributes come under three categories namely Satva, Raja and Tama. Since He is beyond these He is called as One without any attributes.

Our Shastras say that it is impossible to describe the God in words. They describe Him as “Sat-chit-Anandmaya” meaning one who Truly exists, who is universal consciousness and Blissful .

Of course whatever is written here above are nothing but the words. Our Vedas are also full of words. Many poems, essays, etc are all words. We may read all these but still we can not know Him. Tukarama Maharaja has addressed Him by the name :Narayana “ in this abhanga.

In our shastras ( Scriptures) 14 Attribute specific names are described for the God. Sri Samarth Ramadasa has written one separate chapter to explain the meaning of these names and at end has also shown that all these are inadequate to describe the God. Tukaram Maharaj has given the example of the Sheshanaga who is a mythological character with 100 mouths. Lord Vishnu is described to be sleeping on this Divine serpent. Tukarama maharaj says that even the Sheshnaga who is continuously in the company of Lord can not describe Him,.

One more example in our day to day life can be given for the same issue. The sweetness of Sugar can not be described in any words. The sweetness is to be experienced only. Even here the words are inadequate for such a simple item like sugar.

However , when the right time comes ( Our saints say that when the heart is really clean and pure ,when there is extreme desire for his experience ; then only the God is reflected in such pure heart. That is what is called Darshan or experience of f God) Arjuna had such an experience on the battlefield of Kurukshetra; because of extreme love God felt for Arjuna.

This is the point described in the last stanza of the Abhanga. In this stanza Tukarama Mahaaraj says that “O'Narayana you meet your disciples only when this desire arises in your mind”.

Teaching of the Abhanga:-

Here Tukaram Maharaja is preaching us that we should be ready to wait with patience for the experience of God. He know how and when to give us His experience. A time for this definitely come in the life of the disciple. Until then One should not doubt and continue to do his sadhana with the faith.

From Next page the same description is given in Marathi Language.

तुज वर्णी ऐसा तुजविण नाही। दुजा कोणी तीही त्रिभुवनिं॥ १॥

सहस्रमुखे शेष सिणला बापुडा । चिरलिया धडा जिव्हा त्याच्या॥ २॥

अव्यक्ता अल्क्षा अपारा आनंदा । निर्गुणा सच्चिदानंदा नारायणा ॥ ३॥

रूप नाम घेसी आपुल्या स्वईच्छा । होसी भाव तैसा त्याकारणें॥४॥

तुका म्हणें जरी दाविसी आपणा। तरीच नारायणा कळॊं येसी ॥ ५ ॥

अभंगाचा शब्दार्थ:-

हे अव्यक्त, अलक्ष अपार आनंदमय निर्गुण सच्चिदानंदस्वरूप नारायणा, तुझे अचूक वर्णन 

 करणे तुझ्याशिवाय दुसîrÉÉ कोणालाही शक्य नाही .॥ ३ & 1 ||

एवढा हजार मुखे असलेला शेषनाग , तोही तुझे वर्णन करू शकत नाही. त्याने प्रयत्न केला 

तेव्हा त्याच्या सर्व जिव्हा दुभंगल्या ॥ २॥

तूच तुझ्या ईच्छेनुसार रुप व नाम धारण करतोस व त्या प्रमाणे स्वभाव दाखवतोस.॥४॥

तुका म्हणतो की हे नारायण तुझा मनांत असले तरच तू कसा आहेस ते तुझ्या भक्ताला 

कळते ॥ ५॥

अभंगा मागची भूमिका :-

भगवंताचे दर्शन झाले तर तो कसा दिसेल असा जो प्रश्न मनांत येतो त्या प्रश्नाचे उत्तर ह्या 

अभंगात येते व भगवंताचे कांही विषेश गुण आपल्याला त्यासाठि येथील भगवंताच्या 

वर्णनात तुकाराम महाराजांनी लिहिले आहेत.

तसेच तो केंव्हा व कोणाला दर्शन देतो त्यावर पण येथे प्रकाश टाकलेला आहे.

हेच ह्या अभंगाचे वैशिष्ठ्य आहे.

अभंगाचे अर्थ स्पष्टीकरण:-

मागे येऊन गेलेल्या पहिल्याच ( कांरे नाठविसी कृपाळू देवासी...) अभंगात आपण

भगवंताचे वर्णन सर्वव्यापी, सर्वशक्तीमान, सर्वज्ञ ह्या शब्दांद्वारे वाचलेच आहे. सृष्टीचे विराट 

स्वरूप कसे ते पण आपण पाहिले आहे. असा हा भगवंत आपल्याला आहे हे कळते पण तो 

दिसत नाही . त्याला पहायला ज्ञान चक्षुच हवेत. तरचे त्याचे दर्शन होते. ( जसे अर्जुनाला 

झाले तसे). म्हणुन भगवंत हा अव्यक्त म्हटले आहे. ध्यानाने त्याचे दर्शन होत नाही 

म्हणुन अलक्ष्य म्हटले आहे. त्याने सर्व सृष्टी व्यापली आहे. सृष्टीचाच थांग लागत नाही तर 

त्याचा कसा लागणार, म्हणून त्याला अपार हे विशेषण दिले आहे.

अश्या भगवंताचे गुणवर्णन त्याच्या अनंत नामरूपांप्रमाणे आहे म्हणून तो निर्गूण आहे.

किंवा तो त्रिगुणांचा निर्माता म्हणून गूणातीत अर्थात निर्गूण आहे असे म्हणतात.

आपली शास्त्रे भगवंताचे वर्णन करायचे झाल्यास तो सच्चिदानंदस्वरूप आहे असेच

सांगतात.तोच फक्त खरा शाश्वत आहे म्हणून सतम्हणजे आहेच ह्या अर्थाने, चित म्हणजे 

शाश्वत खरे व आनंद हि अवस्था असणारा असा सच्चिदानंद भगवंत.

अर्थात वर जे जे कांही लिहिले ते म्हणज्र शब्द .वेद सुद्धा शब्दमयच आहेत. अनेक शास्त्रे, 

भजने, स्तोत्रे पण भगवंताचे वर्णन करतात. पण कितीही शब्द योजून लिहिलेले आपण 

वाचले तरी त्याचे खरे स्वरूप कळत नाही. तुकाराम महाराजांनी ह्या भगवंतालाच नारायण 

म्हणून अभंगात संबोधिले आहे.

आपल्या शास्त्रांमधे भगवंताचे म्हणजेच परब्रह्माची १४ नांवे दिलेली आहेत. श्रीमद्‌

दासबोधामधे ह्याबद्दल एक समासच समर्थांनी लिहून हेच सांगितले आहे की ब्रह्माचे वर्णन 

करण्यास शब्द अपुरेच असतात. तुकाराम महाराजांनी १०० फण्यांच्या शेषनागाचे उदाहरण 

दिले आहे. ते म्हणतात की १०० फण्या असलेला शेषनाग जो सतत भगवंताच्या सहवासांत 

असतो , तो सुद्धा भगवंताचे वर्णन करू शकत नाही.

आणखी एक उदाहरण द्यायचे झाले तर साखरेची गोडी कशी हे आपल्याला सांगता येत नाही 

असे देता येते. साखरेची गोडी अनुभवानेच कळते. वर्णनास शब्द येथेही अपुरेच पडतात. 

असो.

पण हाच नारायण जेंव्हा योग्य वेळ येते तेंव्हा स्वत:हून भक्ताला दर्शन देतो. अर्जूनास 

त्याने कुरुक्षेत्रावर स्वता:चे दर्शन अर्जुनावरच्या प्रेमामुळे दिले. म्हणुन महाराज अभंगाच्या 

शेवटच्या चरणांत म्हणतात की हे नारायणा तुझ्या मनांत असेल तेंव्हाच तू तुझा भक्ताला 

दर्शन देतोस.

अभंगाची शिकवण:-

तुकाराम महाराज हेच येथे सांगत आहेत की सबूरी बाळगा व भगवंताची अनन्यभावे भक्ती 

करा. योग्य वेळी तो तुम्हाला दर्शन देईल अशी खात्री बाळगा 

Print this Article

28th post अन्नाच्या परीमळे जरी जाय भूक ।Added to Abhanga a week of Sant Tukarama.
blogaddress :http:// tukaramasteachings.blogsopt.com
Contact mail address is rgphadke@gmail.com

Abhanga 28^th Post Date 14^th March 2013 ( अभंग १९९ वा)

The Marahti version is given at the end of this following English Version.

अन्नाच्या परीमळे जरी जाय भूक । तरी कांहे पाक घरोघरी ॥ १ ॥

अपुलाले हीत तुम्ही करारें स्वहित। वाचे स्मरा नित्य रामराम ॥ २॥

देखोनि जीवन जरी जाय तहान। तरिं कां साठवण घरोघरिं ॥ ३॥

देखोनिया छाया सुख न पविजे । जंव न बैसिजे तया तळीं ॥ ४॥

हित तरी होय गाता आइकतां । जरी राहे चित्ता दृढ भाव ॥ ५ ॥

तुका म्हणे होसी भावचि तू मुक्त । काय करिसी युक्त जाणिवेची ॥ ६॥

Verbatim Meaning:-

If one's hunger is satisfied by smelling the food, ; then there is no need of cooking || 1||

You should remember the God and by doing so ; ensure your own welfare.|| 2||

If one's thirst is satisfied just by looking at the water; then there is no need to store it||3||

Unless one sits under the shadow of a tree( in Hot summer); he will not enjoy the pleasure of

shadow.|| 4||

If there is firm and also an intense love for God, then only one gets benefit by listening to his

Glory||5||

Tuka says that if you have right Attitude, then only you will be liberated ; there is no use of

awareness of God without the right attitude || 6 ||

Background Information to understand the meaning of the Abhanga:-

If we see people around us, we can observe that many are desirous of Liberation . And

therefore many are following various methods such as performing Worships of different kinds,

going for pilgrimages, doing different types Yagnas/Homas., leaving everything and going to

Jungle in the search of God, performing very difficult religious vows and celebrations, reciting

the Holy books, attending Discourses on Ramayana, Bhagavata, Doing NamasmaraNa etc.

However many are dejected since they feel that they are getting or achieving nothing.

This only means that there is something lacking in the efforts one has put.

Sant Tukarama Maharaja has explained in this Abhanga , what exactly is lacking . He has

given three examples to clatrify his poind in the 1^st, 2^nd and 4^th lines. Then he has

described the type of efforts on has to put in the 2^nd line. In the 5^th and 6^th line he has

explained what exacltly is lacking.

Meaning of the Abhanga:-

Tukarama Maharaj says that if one's hunger gets satisfied just by enjoying the wonderful

smell of a Dish,then there would have been no need to cook food. Or if one's thirst is satisfied

by the view of water body, then there was no need to store the water. Similarly it is not enough

to see the shadow ( when one is walking under hot sun) . One must put effort to go under the

tree giving the shadow. In short one has to put his best efforts for achieving any target.

Similarly, if one is desirous of Liberation then man has to put some specific

efforts. What these efforts are is described in the 2^nd line of the abhanga.

These efforts are :-

“Remember God continuously, do this by reciting his name Ramarama ; and

by doing get the best in life for you.”

Here I would like to categorically say that Ramanamasmarana ( Remembering

the God ) does not mean reciting of his name mechanically. One can recite 

any of His names. The real Remembrance means understanding His doing so

many things for us for our welfare and well being, (indicating that He is the

doer not us). Putting our best efforts for completion of any tasks,at the same

time; with clear understanding that He will decide what the results should

be and that the results are always for our welfare only. Remembering Him also

means to understand that that like within us He is everywhere, in all living as

well as non living things; hence love all.

This way of leading life is expected to be followed by everyone who is

desirous of Liberation. Sant Tukarama as well as other saints also expect us

to live in this way only.

But if one does not have intense Faith and Love for God, then all the efforts

are rather wasted. The Faith and Unconditional surrender are the Key words

here.

In order to develop such Faith and love for God, we must feel that He is

looking after us like our mother. In order to awaken such feeling , a simple

method is to review major and minor incidents that are occurring,and have

occurred in our life. Such a review definitely enables one to understand that

the God is really loving us. Everything that has happened ; has happened for

our welfare only and for our progress in the path of liberation.

Such revelation automatically generates love for Him and Faith in Him.

Tukaram Maharaj has assured us in the last two lines that we should 

have of Love and Faith towards God, (when we are putting efforts for 

achieving the goal of Liberation.)and definitely we will get the fruits we 

are desiring for.

Teaching of the Abhanga;-

First of all we have to examine our own desires and attitude. Are we 

really desiring the Liberation? Are we having the intense faith and love 

for God? Have we surrendered to Him unconditionally? These are the 

questions we can ask ourselves. Then whatever the answer comes out ; 

these will guide us to decide further course of action in our path of 

spirituality.

This is the teachings of the Abhanga in my opinion.

  

   मराठीत अभंगाचे अर्थस्पष्टीकरण यापुढे दिलेले आहे.

अन्नाच्या परीमळे जरी जाय भूक । तरी कांहे पाक घरोघरी ॥ १ ॥

अपुलाले हीत तुम्ही करारें स्वहित। वाचे स्मरा नित्य रामराम ॥ २॥

देखोनि जीवन जरी जाय तहान। तरिं कां साठवण घरोघरिं ॥ ३॥

देखोनिया छाया सुख न पविजे । जंव न बैसिजे तया तळीं ॥ ४॥

हित तरी होय गाता आइकतां । जरी राहे चित्ता दढ भाव ॥ ५ ॥

तुका म्हणे होसी भावचि तू मुक्त । काय करिसी युक्त जाणिवेची ॥ ६॥

अभंगाचा शब्दार्थ :-

जर जेवणाच्या सुवासाने भूक भागली असती तर घरोघरी पाकाची काय गरज ?॥ १॥

नित्य रामराम स्मरण करून तुम्ही आपापले हित साधून घ्या ॥ २॥

जर पाणी पाहून तहान भागती तर मग त्याची साठवण करण्याची गरजच नाही.॥ ३॥

जोपर्यंत छायखाली मनुष्य बसला नाही तोपर्यंत त्याला सावलीचे सुख कळणार नाही ॥ ४॥

जर चितामधे दृढ भाव असेल तर (भगवंताचे गुण) गाऊनव ऐकून हित होते ॥ ५॥

तुका म्हणतो की फक्त भाव पुरेसा आहे. दृढ भावानेच तू मुक्त होशील ॥ ६॥

अभंगाच्या मागची भूमिका :-

आत्मज्ञान व्हावे म्हणजेच देवाची भेट व्हावी म्हणुन लोक अनेक प्रकारची उपासना करत

असतात. कोणी अनेक पूजा अर्चा करतात. कोणी तीर्थयात्रा करतात. होमहवन करतात. कोणी

सर्व सोडून संन्यास घेतात व वनामधे जाऊन तपश्चर्या करतात. उपास करतात. निरनिराळ्या

देवळांत जाऊन देवाचे दर्शन घेतात. य़ोगसाधना करतात. ध्यान करतात. पोथ्यांची पारायणे

करतात. नामसप्ताह , भागवत सप्ताह ईत्यादी अनेक प्रयत्न करतात.

पण तरीही हातीं कांहीच पडले नाही असाच अनेकांना अनुभव असतो. ह्याचा अर्थ हाच की

साधनेमधे कांहितरी कमतरता राहीली असते. ही कोणती त्रुटी असते तेच ह्या अभंगात

तुकाराम महाराज आपल्याला सांगत आहेत.

तुकाराम महाराजांनी पहिल्या, तिसîrÉÉ व चौथ्या चरंणांत तीन दृष्टांत ह्या अभंगात

देऊन ; माणसाने काय प्रयत्न करावे ते २îrÉÉ चरणात सांगितले आहे. हे सांगून मग

काय कंमी पडते त्याचाही उलगडा ५ व ६ व्या चरणांत केलेला आहे

अभंगाचा अर्थ :-

महाराज म्हणतात की जर उत्तम सुवासिक जेवणाच्या वास घेण्यानेच जर भूक शमली असती

तर मग स्वयंपाकाची आवश्यकताच पडली नसती. किंवा जर पाणी पाहून तहान भागली

असती तर कोणीच पाण्याचा साठा केला नसता. प्रखर उन्हामधे चालल्यावर झाडाची छाया

दिसल्याने उपयोगाचे नाही. आपण जर सावलीचे खाली बसलो तरच थंड सावलीचे सुख

मिळेल.

थोडक्यांत म्हणजे योग्य तो प्रयत्न हा हवाच. तो केला म्हणजेच अन्न खाले, वा पाणी साठा

करून मग वापरले, सावली पाहून ती खाली जाऊन बसले ; तरच ह्या सर्व केलेल्या प्रयत्नांचे

योग्य ते फळ मिळते.

तद्वतच ईश्वराचे दर्शन अर्थात भगवताची भेट ( म्हणजेच आत्मज्ञान ) होण्यासाटी माणसाने

जरूर प्रयत्न करात रहावे. हे प्रयत्न कोणते ते महाराज अभंगाच्या दुसîrÉÉ चरणांत सांगताहेत.

ते प्रयत्न म्हणजे:-

सतत ( नित्य ) रामनामाचे स्मरण करावे. असे स्मरण करून तुम्ही स्वत:चे हित करून घ्या.

  येथे हे स्पष्ट करावेसे वाटते की रामनामस्मरण म्हणजे राम राम म्हणणॆ नव्हे. स्मरण

कोणत्याही नामाने करता येते. स्मरण करणे म्हणजे भगवंताचे कर्तृत्व लक्षांत घेणे. तोच खरा

कर्ता आहे हे समजणे. काम नीट व्हावे म्हणुन योग्य ते सर्व प्रयत्न करणे. तो आपल्या

प्रयत्नांचे जे फळ देईल ते आनंदाने स्विकारणे.

कोणतेही काम करताना सतत ह्या मुद्द्यांचे स्मरण ठेवणे. सर्वांमधे तोच विराजमान आहे हे

ध्यानांत ठेवून सर्वांशी प्रेमानेच वागणे. असे वागणे तुकाराम महाराजच नव्हे तर सर्वच

संतांना अपेक्षित आहे..

पण जर खरा अनन्य भक्तीभाव देवाच्या ठायी नसेल तर सर्व व्यर्थ होते. हा भावच अत्यंत महत्वाची कामगिरी बजावतो. हा भाव येण्यासाठी आपल्याला भगवंत नेहमीच आईच्या मायेने सांभाळतो आहे ही जाणीव जागी होणे आवश्यक आहे. त्यासाठी अगदी सोपी पद्धत म्हणजे आपल्या आयुष्यांत होऊन गेलेल्या घटना आठवता येतात. किंवा एका डायरीमधे अश्या छोट्या मोट्या घटनांची नोंद ठेवता येते. ह्या सर्व घटनांचे सिंहावलोकनच भगवंत आपल्यावर कशी माया व प्रेम करतोआहे त्याची जाणिव करून देते. अशी जाणीव झाल्यावर आपोआपच भगवंताठायी प्रेमभावाचा उदय होतो. तोच सर्वकर्ता हे मनापासून पटते. असो.

जर भगवंताठायी खरा अनन्य भाव असेल तर तुझ्या प्रयत्नांचे फळ नक्की तुला मिळेल अशी ग्वाहीच महाराजांनी अभंगाच्या शेवटच्या चरणांत दिलेली आहे..

अभंगाची शिकवण:-

आपण असे अनन्य भावाने आपली साधना व प्रयत्न करतो आहोत कां? हा प्रश्न आपण स्वत:च स्वता:ला विचारायचा आहे. जे उत्तर मिळेल त्यावरून आपण स्वता:चे भले होण्यासाठी काय करायचे ते ठरवून तसे वागावे हीच माझ्यामते अभंगाची शिकवण आहे.

Print this Article