3 rd Abhanga जरा कर्णमूळीं सांगो आली गोष्टी ।posted on Date 17th Aug 2012

Explaination in Marathi is given at the end of the English Version.
ईंग्रजी मधल्या अर्थ स्पष्टीकरणानंतर मराठीत अर्थस्पष्टीकरण दिले आहे.

जरा कर्णमूळीं सांगो आली गोष्टी । मृत्याचिये भेटि जवळी आली ॥ 1 ।।

आतां माझ्या मना होईं सावधान । औम पुण्याची जाण कार्यसिद्धि ॥ 2 ।।

शेवटिल घडी बुडतां नलगे वेळ । साधावा तो काळ जवळी आला ॥  3  ।।

तुका म्हणे चिंती कुलींची देवता । वारावा भोंवता शब्द मिथ्या ॥  4 ।।

Transliteraed text :
jara karNamuLI sango ali goshta | mrutyachiye bheti javaLi alI |
aata majhya mana hoyi savadhan | oum punyachi jan karyasidhdhi ||
shevatil ghadi budata nalage vela | sadhava to kal javalI ubhaa ||
tuka mhane chinti kuichi devata | varava bhovataa shabda mithyaa ||

Verbatim Meaning :

The old lady (old age) is announcing in your ears that the time for the death is near now.
O 'my mind now be attentive and be alert. Try to recite  Aum since that is the only deed that (only Punyakarma  पुण्य  कर्म ) which will help you. When the moment for leaving this body arrives ; there won't be any time left to do this work. It is better to use the time now and now onwards itself ( for attaining our desired goal of Moksha (मोक्ष ).
Tuka says meditate on your Kuladevataa . Speaking anything else i.e. other than the the Harinama) is meaningless.

Background information for this Abhanga:

taking the This Abhanga is purely to drive one's attention towards every Human's ultimate purpose of Human form i.e. Liberation.

As told by Sant Tukarama in the earlier Abhangas one should use his every moment for the purpose of attaining the final objective of Liberation (मोक्ष). When we are young we think that we have to attend our duties of providing for the welfare of our family, use the time for body enjoyments etc. Many a people think that the efforts and actions for attaining the Liberation  (मोक्ष ) is for those who are old and not for young age persons.

But the saints who know better do not contribute to this point of view. for example.

Sahankaracharya says in his famous Bhajgovindam stotra that

बालस्थावत क्रिडासक्त: । तरुणस्थावत तरूणीरक्त: |
वृध्धस्थावत चिंता मग्न:| परे ब्रम्हणी कोsपि न लग्न: ॥ 
Therefore the remedy is  " भजगोविन्दम "  bhajgovindam. 

Similarly Sant Kabir also says 

बचपन बीता  खेल खेल  में  भरी जवानी सोया ।
 देख बुढापा सोचे अब तू क्या पाया क्या खोया ।। 


Therefore the remedy is  " रामनाम  "  ramanama. as is told in the further lines given below.


देर नही है अब भी बंदे ले ले उसका नाम रे ।।  बोलो राम बोलो राम बोलो राम राम राम 

Both the verses have the same meaning given below.:

During the childhood stage the man spends time in Playing , in young age his time is spent in following the Maidens, when old age comes he spends the time worrying about health , . Nobody thinks of Liberation at any time

We have seen this in earlier Abhanga that this is the way a Bounded one lives. The result is that one gets binded again in the eternal cycle of Birth-death when he lives like this.

Both the verses give us the same message that 

O' Man it is still not late. Recite the name of Him. ( Shankaracharya say Govindam गोविन्दम , Kabirji says Ram.राम .

Teachings of this Abhanga:

Sant Tukarama Maharaj  says in the last two lines of this Abhanga that at  O'Man , wake up now. Meditate on your Family Deity (कुलदेवता) .

Tukarama is advising here to meditate on ones .Family Deity (कुलदेवता) .

In our country every family has its own Deity. It is also believed that our Family Deity protects all the persons in the family and helps them for getting success in all their l undertakings and endeavors.. Since all the Deities are one and the same Parameshwara in different form , worshiping and meditating on ones family Deity will also take one to the goal of Moksha.

There is famous shloka explaining this aspect.

आकाशात पतितं तोयं यथा गछ्छति सागरम् । 
सर्व देव नमस्कारान् केशवं प्रति गछ्छति ॥

This shloka means: All the water raining from sky ultimately goes to the see, similarly all the upasana ultimately goes to Keshava .

Actually the God as we know is everywhere. He is also residing in our heart. We call him by general name Atman.( आत्मन or अंतरात्मा ) .He keeps on guiding us for all our actions. But we generally do not pay attention to His voice ( Inner Voice)..By reciting ( जप) the name of the Deity we love , actually we are remembering Him only.

Tukaram Maharaj is telling us in simple words to perform the act of f Bhagavanamasmarana (भगवन्नामस्मरण ) .

As we proceed further we will see the reasons as to why all our saints advise us to perform the worship in the form of namasmarana( नामस्मरण ) ..

अभंगाचे मराठीत स्पष्टीकरण पुढील प्रमाणे आहे.

  3 rd Abhanga posted on Date 17th Aug 2012

जरा कर्णमूळीं सांगो आली गोष्टी । मृत्याचिये भेटि जवळी आली ॥ 1 ।।

आतां माझ्या मना होईं सावधान । औम पुण्याची जाण कार्यसिद्धि ॥ 2 ।।

शेवटिल घडी बुडतां नलगे वेळ । साधावा तो काळ जवळी आला ॥  3  ।।

तुका म्हणे चिंती कुलींची देवता । वारावा भोंवता शब्द मिथ्या ॥  4 ।।

शब्दार्थ :

माझे म्हातारपण आता जवळ आले आहे व मृत्युची भेट होण्याची वेळ जवळ आली आहे हे मला सांगत आहे. तरी हे माझ्या मना आता सावध हो व ॐ च जप हे पुण्यकर्म करायला लाग. आयुष्याची शेवटची घडी येईल तेंव्हा वेळ मिळणार नाही म्हणून आता वेळ योग्य रीतीने वापर. तुका म्हणतो की कुलदेवतेचे चिंतन कर ; बाकीचे सारे बोलणे व्यर्थ आहे.

अभंगाचा अर्थ समजण्यासाठी लागणारी कांही माहिती:

हा अभंग आपले लक्ष मनुष्यजन्माचे अग्रीम ध्येय मोक्षप्राप्ति आहे त्याकडे वेधण्यासाठी महाराजांनी लिहिला आहे

तुकाराम महाराजांनी आधी सांगितलेल्या अभंगाप्रमाणे माणसाने त्याचा प्रत्येक क्षण मोक्षप्राप्तीचे ध्येय गाठण्यासाठी उपयोगांत आणायला हवा. पण आपण तसे वागत नाही. बाल्यावस्थेमधे खेळण्यात, तारूण्यावस्थेत संसारासाठी प्रयत्नांमधे व विषयसुखाच्यामागे धावण्यांत घालवतो.अनेकांची ही समजूत असते की म्हातारपणी वेळ जात नाही व इतर कांही व्यवधाने नसतात ह्मणून मोक्षप्राप्तीसाठीचे प्रयत्न फक्त म्हातारपणी करावे.

परंतू संतांनी मात्र असे करू नये हेच नेहमी सांगितले आहे.

शंकराचार्य त्यांच्या प्रसिद्ध भजगोविंदम्‌ स्तोत्रामधे म्हणतात की

बालस्थावत क्रिडासक्त: । तरुणस्थावत तरूणीरक्त: |

वृध्धस्थावत चिंता मग्न:| परे ब्रम्हणी कोsपि न लग्न:।

म्हणून उपाय हाच की गोविंदाचे स्मरण करावे.

टसेच संत कबीर म्हणतात की

बचपन बीता  खेल खेल  में  भरी जवानी सोया ।

 देख बुढापा सोचे अब तू क्या पाया क्या खोया ।। 

देर नही है अब भी बंदे ले ले उसका नाम रे ।।  बोलो राम बोलो राम बोलो राम राम राम 

म्हणून उपाय हाच की " रामनाम" घ्यावे.

दोन्ही श्लोकांच अर्थ एकच आहे.बाल्यावस्था खेळण्यात गेली, तारुण्यावस्थेत संसारामागे धावण्यात वय गेले व आता म्हातारपण आल्यावर आजारपणे व काळजीमधे काळ जातो आहेअसेच सर्वांचे होत आहे. कॊणालाच मोक्षासाठी वेळ द्यावा हे कळत नाही .

आधीच्या अभंगामधे आपण पाहिलेच आहे की हीच बद्धांची जीवनपद्धती असते.ह्याच परिणाम म्हणजे जन्ममृत्यु चक्रामधे माणूस फिरत राहातो.

दोन्ही श्लोकांद्वारे हाच संदेश आहे की

आता त्री जागे व्हा . अजून उशीर झालेला नाही. भगवंताचे नामस्मरण करा ( शंकराचार्य गोविंदाचे स्मरन करा म्हणतात, कबीरजी रामनामाचे )

अभंगाची शिकवण :

अभंगाच्या शेवटच्या दोन कडव्यांमधे तुकाराम महाराज म्हणतात की " आता तरी जागे व्हा. कुलदेवतेचे स्मरण चिंतन करा.

तुकाराम महाराज कुलदेवतेचे स्मरण ह्या साठी करायला सांगताहेत कारण खालील प्रमाणे आहे.

आपल्या देशामधे प्रत्येक कुटुंबाची एक कुलदेवता असते. असा विश्वास आहे की कुलदेवता कुळाचे रक्षण तर करतेच शिवाय पुण्यकर्मांसाठी मदत पण करते.

शेवटी सगळ्या देवता ह्या त्या परमेश्वराचीच वेगवेगळी रूपे आहेत व म्हणून कुलदेववतेचे स्मरण चिंतन पण परमेश्वरालाच पोहोचते, आणि मोक्षाकडेच नेते.

ह्याबद्दल खालील श्लोक प्रसिद्ध आहे..

आकाशात पतितं तोयं यथा गछ्छति सागरम् । 

सर्व देव नमस्कारान् केशवं प्रति गछ्छति ॥

श्लोकाच अर्थ हा अहे की जसे आकाशामधून पडणरे सर्व जल शेवटी सागरालाच मिळते , तसेच सर्व उपासना अंती परमेश्वरालाच पोहोचतात.

खरेतर भगवंत सर्वत्र आहे . आपल्या हृदयामधेपण तोच आहे. त्याला आपण आत्मा -अंतरात्मा ह्या नावांनी संबोधतो. आपल्याला आतल्या आवाजाद्वारे तोच मार्गदर्शन करीत असतो पण आपण त्याकडे लक्ष देत नसतो. आपल्याला आवडणाîrÉÉ देवतेचा जप करताना आपण त्यालाच स्मरत असतो.

म्हणुनच तुकाराम महारज आपल्याला कुलदेवतेचे स्मरण करायला सांगत आहेत. ह्यालाच भगवन्नामस्मरण कर्ने म्हणतात.

आपण जसे आणखी कांही अभंग पाहू तसे तसे " सर्वच संत नामस्मरणावर कां भर देतात हे स्पष्ट होईल.

Print this Article